3 in 1: De gevleugelde, Leerschool, Brieven aan Koos

De boeken volgen elkaar dit jaar in rap tempo op. Ik lees meer dan dat ik tijd heb om te recenseren, maar omdat ik over deze drie boeken toch iets wil zeggen combineer ik ze voor één keer tot drie-in-een-recensie.

Brieven aan Koos - Tim Fransen 

Moeten we een gelukkig, of eerder een waardevol leven nastreven? Wat is er überhaupt van waarde, in het licht van onze eindigheid? En waarom drinken mensen wijn terwijl druivensap overduidelijk zoveel lekkerder is? Cabaretier en filosoof Tim Fransen verlaat zijn veilige plekje in de bibliotheek en trekt erop uit, vastbesloten de antwoorden te vinden op de grote vragen van het leven. Terwijl hij zijn filosofische helden achterna reist – Immanuel Kant, Karl Marx, Friedrich Nietzsche, Albert Camus – belandt hij in onverwachte avonturen. Hij legt bloemen bij het graf van een onbekende man, rent angstig door een steeg in de hoerenbuurt van Leipzig en verzorgt bejaarden in een Russisch tehuis. Zijn lessen tekent hij op in brieven aan zijn goede vriend Koos; brieven die een even grote schat aan wijsheid als klunzigheid bevatten. 

Een lange tijd terug deed ik een minor filosofie en hoewel filosofie niet meer zo overheerst in mijn huidige studie vind ik het af en toe leuk een kort essay of boekje daaraan gerelateerd te lezen. Zo kwam ik ook uit bij Tim Fransen - cabaretier, schrijver, filosoof. In dit boek schrijft hij vanuit allerlei verschillende locaties brieven aan ene Koos. Deze brieven gaan over zijn avonturen, over filosofen, over mensen die hij ontmoet, over de zin van het leven - en daar verwerkt hij humor in. Het is een leuk boek dat je op een heel toegankelijke manier iets zal bijbrengen over het leven 'an sich', maar soms voelde het voor mij te zeer alsof ik het transcript van een comedyshow las. Sommige opmerkingen waren te voorspelbaar en zorgden ervoor dat ik net iets vaker met mijn ogen rolde dan mijn oogspieren prettig vonden: 'Met haar had ik meteen een klik, of zoals de Engelsen zeggen, chemistry. Dat heb ik niet vaak bij vrouwen, chemistry, tenzij ik daadwerkelijk iets chemisch in hun drankje doe.' Op zich wel komisch, maar minder wanneer het twintig keer op een pagina voorkomt. Voor mij was het dus wel een prima boekje maar als Fransen nét iets minder zijn best had gedaan, was het top geweest. 

De gevleugelde - Arthur Japin

Alberto Santos-Dumont groeit op in de afgelegen binnenlanden van Brazilië. Hij droomt ervan te kunnen vliegen zoals de helden in de boeken van Jules Verne. Wanneer hij ontdekt dat hun avonturen verzonnen zijn, legt hij zich daar niet bij neer. Hij vertrekt naar Parijs, zet de werkelijkheid naar zijn hand, en wordt de eerste mens die door de wolken navigeert. De ware geschiedenis van deze vergeten pionier en zijn gestolen hart voert van Zuid-Amerika naar de Parijse belle époque – een spectaculaire historische roman. Hoe verbeeldingskracht en passie de wereld kunnen veranderen!

Dit boek kwam in 2015 uit en ik kan me nog herinneren dat ik het in elke boekhandel tegenkwam en de kaft prachtig vond. Een tijdje terug was ik op zoek naar een boek voor een vriendinnetje en ik liep nog even langs de tweedehandshoek van een winkel op de Overtoom, en daar stond hij dan - het boek dat al jaren bovenaan stond in mijn Goodreads to-be-read-lijst, in perfecte staat voor 7 euro. Halleluja, engelengezang, de hemel brak open, et cetera - in ieder geval, ik schafte het aan (en voor mijn vriendinnetje vond ik niets, zo gaan die dingen). 

Zoals je je wel kunt voorstellen had ik me bijzonder verheugd op dit boek. Het begint prachtig met een verhaal over het mensenhart en hoe dat van Alberto Santos-Dumont na zijn leven werd verwijderd. Hierna springt het boek naar zijn jeugd in Brazilië, om vervolgens gekke tijdssprongen te maken naar zijn leven in Parijs. Ik vond dit boek leuk omdat je een inkijk krijgt in het voor die tijd bijzondere leven van de vliegenier wiens naam ik heel eerlijk gezegd nooit had gehoord - hij was homoseksueel met 'hulpje' Albert Chapin als minnaar, geobsedeerd door vliegen om de Eiffeltoren, en had allerlei toffe vrienden in de Parijse societywereld - maar op hetzelfde moment wist ik niet zo goed of Japin nu een biografie schreef of een historische roman. Wat is waar, wat niet, wat is toegevoegd om het boek spannender te maken? Soms las het boek ook onwijs traag. Mijn nieuwe lievelingsboek werd het niet en vier jaar wachten was het misschien ook niet helemaal waard, maar die fantastische cover maakt wellicht een pietsiekleinbeetje goed.

Leerschool - Tara Westover

Tara Westover groeit op in een streng mormoons gezin. Al op jonge leeftijd moeten Tara en haar zes broers en zussen risicovol werk verrichten in het bedrijf van hun vader. Ze leren een heftruck te besturen en verzamelen schroot op het erf om in het onderhoud van de familie te voorzien. Het gezin leeft zo afgesloten van de gemeenschap dat er niemand is om Tara te onderwijzen, haar naar een dokter te brengen na een ernstig ongeluk, of om in te grijpen wanneer haar broer gewelddadig wordt. 

Tara slaagt er echter in zichzelf wiskunde en grammatica bij te brengen en ze wordt aangenomen aan Brigham Young University. Daar begint haar weg tot zelfontplooiing, waarbij ze niet alleen worstelt met haar gebrek aan kennis door haar geïsoleerde opvoeding, maar ook tot de pijnlijke conclusie moet komen dat een breuk met haar familie onvermijdelijk is.

Dit is een boek dat ik maar tegen blééf komen. Op Instagram scrolde ik er af en toe langs, mensen vertelden me er over, en op een gegeven moment kwam ik het tegen als e-book en besloot ik het te downloaden. Tara Westover groeit op in een strikt Mormoons gezin waar zelfontplooiing, respect voor de overheid, doktersbezoeken en bovenal scholing verboden zijn. Ze maakt dit mee vanaf het moment dat ze geboren wordt, maar al vroeg in haar leven komen er kleine barstjes in de façade die haar ouders om het leven heen bouwen. Broers en zussen gaan wel naar school, ze komt onvermijdelijk toch in aanraking met de 'normale' wereld, en de drang om kennis te vergaren groeit. Haar ouders verbieden dat, ze ontsnapt, en wordt aangenomen op onwijs prestigieuze universiteiten.

Inspirerend succesverhaal: check. De rest? Ik weet het niet zo goed. Ik had een boek verwacht over het al dan niet grote belang van educatie, misschien zelfs wat meer inzicht in het Mormoonse geloof. In plaats daarvan krijg je een pijnlijk verhaal van een compleet disfunctioneel gezin waar mishandeling aan de orde van de dag is, en het zelfbenoemde hoofd van deze familie een intense bipolaire stoornis heeft. Nadat Tara 'ontsnapt' aan de gekke gruwelen van de jeugd die ze zelf zo veracht blijft ze heen en weer vliegen tussen Cambridge en de berg waar haar ouders wonen, om keer op keer geconfronteerd te worden met wat ze niet wil. Dit is geen verhaal over opleiding en Mormonisme, dit is een verhaal over een mishandeld kind dat op de een of andere manier exceptioneel geluk blijft vinden in wat ze doet om haar verleden maar niet los te laten. Het is haar gegund, daar niet van, maar ik las het boek niet met plezier en het gaf me meer vragen dan antwoorden. Is Tara nog Mormoons, heeft ze nog contact met haar familie, hoe is het om zo laat pas deel te nemen aan het voor ons 'normale leven'.. Het is een boek met een mooie gedachte dat misschien iets logischer uitgewerkt had moeten worden. Ik snap de 'hype', maar het is niets voor mij. 

Oke dat was het! Drie mindere boeken maar die kom je óók wel eens tegen. Nu lees ik De goede zoon van Rob van Essen dus er volgt snel iets vrolijkers want ik lach me nu al iedere pagina kapot om de genialiteit - voor nu, ajuu!